T
ien minuten, dat vroeg mijn telefoon mij. Of ik tien minuten had? Nou… nog net. Er was een update beschikbaar voor Android 6.0 en mijn telefoon beloofde me dat de klus in tien minuten geklaard zou zijn. Dus drukte ik op installeren. Dertig minuten later was het balkje nog steeds maar halfweg. Had Google een inschattingsfout gemaakt of had men de installatieduur bewust wat korter ingeschat om mij op de knop te doen drukken?
Iets heel anders, dat er toch mee te maken heeft: op de Democratische conventie van 2004 gaf toenmalig senator Barack Obama een prachtige speech over de zinloosheid van de kloof tussen liberaal en conservatief Amerika. “There’s not a liberal America and a conservative America—there’s the United States of America.” Volgens sommigen was Obama’s presidentschap van 2008 vanaf dat moment al verzekerd. “I just saw the first black president”, zei commentator Chris Matthew na afloop. Vier jaar later was het inderdaad zover.
Tijdens zijn verkiezingscampagne bleef Obama zijn boodschap van hoop verkondigen en beloofde hij beterschap voor Amerika – Yes we can. En hij beloofde nog vele andere zaken, waaronder de sluiting van Guantanamo. Dat is echter niet eigen aan Obama. Elke politicus maakt beloftes. Hoe ver kan je daar echter in gaan? Wat mag je allemaal beloven? En vooral: mag je beloftes poneren waarvan je weet dat je ze niet zal waarmaken?
Niet lang geleden werd onze school doorgelicht door een inspectieteam om te zien of werd voldaan aan de leerplandoelstellingen (en dus niet of leerkrachten goed lesgeven en of jij wel braaf bent in de klas). Ook hier rijst de vraag: in hoeverre moet je eerlijk zijn over de realiteit?
T
erug naar mijn telefoon: de installatie van mijn update zelf duurde maar tien minuten, maar daarop volgde een tergend lange ‘app … van de … optimaliseren’. Uiteindelijk heeft het haast een uur geduurd vooraleer ik mijn gsm terug kon gebruiken, iets waar ik niet op gerekend had. Moest ik geweten hebben dat het zo lang zou duren, dan had ik de update gestart net voor ik ging slapen en had ik er geen last van gehad. Nu kon ik echter mijn telefoon een uur niet gebruiken, terwijl ik op de fiets muziek wou luisteren. Door die valse belofte heb ik dus onnodig tijd verloren.
Mijn telefoon is erin geslaagd mij te doen updaten door mij een valse belofte voor te houden. Zo ook slagen politici er in mensen op hen te doen stemmen. Het is nu eenmaal niet mogelijk Amerika op vier jaar tijd ‘great again’ te maken, zoals het evengoed niet mogelijk is een telefoon op tien minuten te updaten. Mag een politicus dan zeggen dat hij zijn land ‘great again’ zal maken? Of moet die dan bijvoorbeeld heel eerlijk zeggen: “Wel, beste mensen, ik zal mijn best doen, maar ik kan niets beloven. Ik ga proberen zo goed mogelijk te besturen, maar het zal nu eenmaal niet gemakkelijk worden als democraat met een republikeinse meerderheid in de senaat. Zij vormen een heel groot tegengewicht tegen de maatregelen die ik wil doorvoeren.”
Obama deed iets gelijkaardigs bij zijn inauguratiespeech in 2008: “There are many who won’t agree with every decision or policy I make as president. And we know the government can’t solve every problem.” Het probleem is dat zo’n boodschap bij weinig mensen enthousiasme zal opwekken tijdens een verkiezingscampagne. Is dat anderzijds niet vreemd? Als kiezer wil je toch eerlijk weten wat er zal gebeuren tijdens de vier jaar dat jouw verkozen kandidaat aan de macht zal zijn?
Het lijkt dat mensen gemakkelijk geloven in de beloftes van politici. Is dat een probleem? Nee. Het is jammer dat verkiezingscampagnes niet in alle eerlijkheid kunnen verlopen, maar ze tonen wel aan dat de mens een ongelooflijk hoopvol wezen is dat gelooft in de toekomst en het feit dat die beter zal worden. Obama had toch moeilijk kunnen zeggen: “No we cannot.” Want net door hoop en geloof te uiten, heeft hij veel dingen kunnen waarmaken. We moeten dus blijven streven en ambitieus blijven in onze doelen.
Daarom heb ik net zo’n sterke bezwaren tegen Trumps campagneslogan. Want wie zegt: “Make America great again”, zegt ook dat Amerika nu helemaal niet great is, maar niets is minder waar! Leven we niet in een ongelooflijk fascinerende tijd? Zijn we niet eindelijk uit de diepe krochten van de crisis van 2008 geklauterd? Zorgen de mondiale migratiestromen niet net voor een uitwisseling tussen culturen? Dus stel ik voor: “Make America greater than it already is!”
T
oen de inspectie een tijd geleden neerstreek in onze school, rees ook de vraag hoever je mag gaan met (valse) beloftes. Je hebt namelijk steeds de neiging om de situatie beter voor te stellen dan ze in wezen is. Als elke leerkracht dit doet, wordt er een verwachting gecreëerd en zullen leerplannen niet aangepast worden, hoewel ze misschien niet helemaal haalbaar zijn. Zo ontstaat er een kloof tussen het papier en de realiteit. Het is dus zaak om eerlijk te zijn en leerplannen op te stellen op basis van wat haalbaar en werkbaar is voor een leerkracht in het klaslokaal.
Liefste telefoon, denk dus na voor je een belofte maakt en probeer ze na te komen. Zeg liever dat het niet mogelijk is om mijn telefoon op tien minuten te updaten, dan een valse belofte te maken. Liefste Trump, denk dus na voor je een belofte maakt en probeer ze na te komen. Zeg liever dat het niet mogelijk is om een muur te bouwen tussen de VS en Mexico, dan een valse belofte te maken. Is het niet belangrijker om eerlijk te zijn dan verkozen te worden? Is het niet belangrijker om eerlijk te zijn en goed les te geven dan goedgekeurd te worden door de inspectie?
geschreven door
Pieter Decat