“L’islam est une religion en crise dans le monde entier aujourd’hui”. Zo sprak de Franse president Macron enkele maanden geleden en hij bedacht er onlangs een fe-no-me-nale oplossing voor: de anti-separatisme wet (of la loi de séparatisme op z’n Frans). Het is een voorstel om de islam aan te passen aan de waarden van de Republiek en Macron hoopt zo de radicale islam te bestrijden.
Eén van de punten in dat voorstel, is het verbod op de hijab (ook wel “hoofddoek” in de volksmond) voor minderjarigen, moeders die mee op schooluitstap gaan en een algemeen verbod in openbare plaatsen. Apart zwemmen voor vrouwen wordt afgeschaft, net zoals het dragen van een boerkini op het strand of in het zwembad. Het doel is om komaf te maken met onderdrukking en de neutraliteit van de staat te beschermen. Hoewel dat heel nobel klinkt, kan ik het niet laten even te gniffelen: Frankrijk wil vrouwen dus dwingen niet gesluierd rond te lopen om zo gedwongen sluiering tegen te gaan. De ironie ligt er koffiedik op.
Na de heisa die we – terecht – maakten om de schorsing van Kaat Bollen door de Psychologencommissie in januari, lijkt het me niet meer dan logisch dat we nu hetzelfde moeten doen: vrouwen bepalen nog altijd zelf wat ze aandoen of juist niet aandoen. Hoe vaak moeten we nog stellen dat niemand in de positie is om vrouwen een handleiding te geven over wat ze moeten doen met hun lichaam? Ook is er geen nood aan een heldhaftige figuur die vrouwen komt redden van de islamitische onderdrukking, nogmaals vrij komisch: de personen die stellig blijven beweren dat moslima’s onderdrukt worden, hebben hoogstwaarschijnlijk nog nooit aan een moslima gevraagd hoe ze zich voelt in haar geloof. Gevallen waarbij meisjes gedwongen worden een hijab te dragen, komen zeker in het Westen niet meer veel voor. Zij die bewust kiezen voor de hijab, hebben daar hun redenen voor en hun keuze dient gerespecteerd te worden, net zoals de keuze van vrouwen die zonder hoofddoek door het leven gaan.
‘Minderjarigen kunnen niet kiezen of ze een hijab willen dragen of niet’, klinkt het dan. Ik wijt deze uitspraak maar aan het boomer-gehalte van de personen in kwestie, want de jeugd weet erg goed wat ze wil. Zo goed zelfs, dat er serieus overwogen wordt tieners vanaf 16 jaar stemrecht te geven, wat dus inhoudt dat jongeren mee het beleid mogen bepalen. Abortus is in België ook toegestaan vanaf 12 jaar zonder ouderlijke begeleiding (15 jaar in Frankrijk). Beide zijn relatief “grote” zaken waarin jongeren keuzes mogen maken dus dan lijkt het mij redelijk om te stellen dat ze ook kunnen kiezen wat ze aandoen. Liberté voor iedereen, niet?
Niet alleen liberté voor iedereen, maar liefst ook overal. Zo ook op het strand, waar we allemaal willen genieten van de zon en de zee. Met de winterse beelden van afgelopen dagen klinkt dat scenario nog ver weg, maar we blikken alvast vooruit. Tenminste als je geen boerkini draagt, anders kan het wel eens zijn dat je van het strand gegooid wordt. Niet op het strand mogen zitten omdat je een bepaald kledingstuk draagt, is eigenlijk te gek voor woorden. Des te meer omdat er nog nooit een objectief en aantoonbaar argument gegeven is voor zo’n verbod. Als ze nu eens gaan surfen met een boerkini? Mag dat dan wel, meneer Macron? Want eerlijk gezegd zie ik weinig verschil met een wetsuit. Het is maar een idee!
Ten slotte wil ik graag komaf maken met de neutraliteit waar altijd zo op gehamerd wordt. De neutraliteit die overheidsinstellingen toegankelijk moet maken voor iedereen. Het feit dat er mensen zijn die zich oncomfortabel voelen bij het zien van een hijab, een keppel, tulband kruisje enzovoorts, zou meer zorgen moeten baren dan de symbolen an sich. Uiteindelijk is het slechts een representatie van een deel van iemands identiteit en dus een individueel recht dat ook op de werkvloer zou moeten gelden. De diversiteit van onze samenleving mogen we best weerspiegelen in het staatsapparaat en zal volgens mij de toegankelijkheid bevorderen in plaats van deze te dwarsbomen.
Nu mijn pleidooi tegen een hijabverbod zo goed als afgerond is, wil ik er toch nog op wijzen dat deze discussie niet meer dan muggenziften is: er zijn echt belangrijkere zaken te bespreken dan de symbolische uiting van religie. Zeker als het gaat om het bestrijden van de radicale islam (of andere religies voor mijn part), waar Macron meer uit de kast voor zal moeten halen dan alleen wat verboden hier en daar. Uiteindelijk heeft hij geen keuze behalve om de dialoog aan te gaan met de moslimgemeenschap die hem zoveel angst inboezemt. De Franse staat – noch een andere staat – zal een oplossing kunnen bieden zonder deze dialoog aan te gaan.
De moslimgemeenschap zal zichzelf moeten hervormen en de nodige aanpassingen moeten treffen. Dan heb ik het niet over de regels binnen de islam, maar over bijvoorbeeld politiek-islamitische invloeden vanuit het buitenland of meer cultuurgebonden fenomenen zoals gedwongen huwelijken. De sleutel naar deradicalisering en een hedendaagse islam, om deze term even te gebruiken, ligt in hun handen omdat moslims zelf gewoonweg beter begrijpen wat er leeft in de gemeenschap. Ze begrijpen meestal ook beter waar een bepaald gedachtegoed of tradities vandaan komen waardoor ze een effectiever antwoord kunnen bieden op wat er misloopt.
Je zou je dan de vraag kunnen stellen waarom er dan nog geen signaal is gekomen uit de moslimgemeenschap. Ik kan niet spreken voor Frankrijk, maar in België ontbreekt het momenteel aan een sterk orgaan dat de diplomatieke vertegenwoordiger is van de gemeenschap. Het zou eveneens de langverwachte imamopleidingen kunnen uitwerken en een betere band ontwikkelen met onze regering. De Moslimexecutieve van vandaag valt voor mij niet onder die noemer door haar politieke banden met islamitische landen waardoor er regelmatig foute voorschriften worden uitgedeeld aan de kleinere moskeeën. Het nieuwe orgaan dat er zou moeten komen, moet uit Belgische bodem gestampt worden en met een frisse blik werken. Gelukkig zal dat snel gebeuren als het van VUB-student Stijn Ledegen afhangt: hij pleitte samen met onder andere Bilal Bruggen en Nora Achahbar voor het ontslag van de huidige Moslimexecutieve bij minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD). Er beweegt alleszins iets in België en ik hoop dat deze wind ook overwaait naar onze zuiderburen.
Natuurlijk is een volledig nieuw instituut opbouwen geen eitje, want er zijn nog talloze administratieve processen die vervolledigd moeten worden voor we aan het gewenste resultaat komen. We hebben nog een lange weg te gaan, maar we weten tenminste in welke richting we moeten kijken om iets te veranderen. Islam gewoonweg bannen uit het straatbeeld is allesbehalve de juiste richting. Uiteindelijk blijft het feit dat islam deel uitmaakt van onze samenleving, of dat nu gewenst is of niet dus we zullen allemaal samen een manier moeten vinden om het te doen werken. Het is een project van geven en nemen, langs beide kanten, maar ik geloof wel in een constructieve en moderne aanpak door onze jeugd.
Ik, als deel van die islamitische jeugd, kan mijnheer Macron in ieder geval verzekeren dat we hard werken aan ideeën en voorstellen om zijn grote crisis mee aan te pakken. Daarom vinden we het ook jammer dat er amper wordt geluisterd naar wat we te zeggen hebben. Een crisis los je nu eenmaal niet op door een wet op tafel te toveren, dat hebben we ook hier geleerd tijdens de pandemie. En anti-separatie bereik je evenmin door zelf de betrokkenen af te zonderen in gesprekken over hun toekomst. Hoog tijd dus voor wat fraternité in deze bikkelharde strijd. Allez-y!
Geschreven door
[tooltip tip=” “]Noure Akki[/tooltip]