De meeste leerlingen van Sint-Rita gaan zes jaar (braaf) naar school, zonder ooit na te denken over hoe andere scholen functioneren en omgaan met hun leerlingen. Daarom heeft Reada een nieuw project in het leven geroepen: Anderwijs (de vorige artikels kan je hier terugvinden). We trokken naar SBSO Groenlaar, een school voor buitengewoon secundair onderwijs. Op deze school volgen jongeren met verschillende verstandelijke en lichamelijke beperkingen les.

Groenlaar biedt opleidingen aan op verschillende niveaus van OV4 – het ‘hoogste’ niveau dat ze aanbieden – tot OV1 voor jongeren met de meeste zorgnoden. Wij kregen de kans om OV1, 2 en 3 in actie te zien. 

OV4 legt zich toe op jongeren die het niveau van “gewoon” onderwijs aankunnen, maar wel extra toewijding nodig hebben vanwege een autismespectrumstoornis. De leerlingen krijgen het lessenpakket van inclusief onderwijs te verwerken en volgen zelfs sommige uren ‘inclusief’ les. Dit houdt in dat ze voor deze uren samen met leerlingen in het regulier onderwijs les volgen. Het doel is om leerlingen te laten instappen in de derde graad aso of bso, waarna ze een beroep kunnen uitoefenen of verder kunnen studeren. In de vestigingen in Niel en Bornem kunnen jongeren dit lespakket volgen en de lesuren inclusief onderwijs krijgen ze in gewone secundaire scholen, waarmee Groenlaar samenwerkt.

Dit brengt ons bij de volgende opleidingsvorm: OV3. Bij deze onderwijsvorm biedt men verschillende richtingen aan: kappersmedewerker, schilder en decorateur, metselaar, interieurbouwer en logistiek assistent. Ook bieden ze een richting aan die hen een algemeen diploma van de B stroom van het middelbaar onderwijs toekent. We konden twee uren kookles met de studenten logistiek assistent bijwonen. Met de 19 uur praktijk die ze krijgen, stoomt Groenlaar hen volledig klaar voor de arbeidsmarkt. Tijdens ons bezoek kregen de jongeren de opdracht een pudding te maken terwijl de  aanwezige leerkracht hen ondersteunde gedurende het kookproces door steeds rond te lopen en waar nodig uitleg te geven. In het tweede jaar moeten de leerlingen al een keuze maken voor hun opleiding, waar de school hen doelgericht op voorbereidt. De jongeren kunnen zich volledig voorbereiden op de job die ze zullen uitoefenen in de toekomst. Dit lijkt ons een zeer ontspannende gedachte die sterk afsteekt tegen de keuzestress in het aso.

Vervolgens leerden we onderwijsvorm 2 kennen, waar leerlingen worden voorbereid op een beschermde arbeidsomgeving, een algemene vorming genieten en een arbeidstraining krijgen. Aan bod kwam de zogenaamde specifieke autiwerking. Hierbij krijgen de leerlingen met een autismespectrumstoornis begeleiding op maat in een kleinere leergroep.  Twee gespecialiseerde leerkrachten onderwijzen maximum 8 jongeren met aandacht voor hun persoonlijke moeilijkheden. De kinderen waren ingedeeld in aparte compartimenten van de klas om de concentratie zo veel mogelijk te bevorderen en werkten aan handwerkjes. Later werd ons verteld dat dit was om hun motorische vaardigheden te oefenen voor in het beroepsleven. Zoals eerder gezegd besteedt Groenlaar zeer veel zorg aan de behoeften van iedere leerling. In de autiwerking die we bezocht hebben, gebeurde dit mogelijk nog meer dan in OV3.

We vervolgden ons pad en kwamen aan bij een les maatschappelijke redzaamheid van OV2. De scholieren kregen tijdens deze les een Karrewiet-fragment te zien waar ze later vragen over beantwoordden. Met een speciale evaluatieapp genaamd Classdojo werd het gedrag en de participatie van leerlingen bijgehouden in een puntensysteem. De bedoeling hiervan is om leerlingen te motiveren om actief deel te nemen aan de les. Gezien het enthousiasme van velen bij het toekennen van de punten leek dit ook te werken. 

Aan het eind van de dag konden we proeven van OV1. Deze richting heeft vooral als doel om jongeren tot 21 jaar met een zware mentale en soms ook fysieke handicap de essentiële motorische en cognitieve vaardigheden aan te leren. Ze kunnen tot hun eenentwintigste op Groenlaar les volgen. Hun dag en namiddag begint telkens met een kringgesprek. Hierin wordt verduidelijkt wat hen vandaag te doen staat. Tijdens ons bezoek werkten de leerlingen aan verschillende activiteiten in een klassiek hoekenwerk. In de eerste groep hielden ze zich bezig met muziek maken. De begeleider speelde wat muziek, waarbij het de bedoeling was de kinderen aan te zetten om zelf iets toe te voegen aan het muziekstuk via instrumenten. In de ‘snoezelruimte’ kregen de leerlingen de kans even tot rust te komen en zich te ontspannen. De gezellige en stille ruimte creëerde een kalme sfeer, waardoor we allemaal (leerlingen, leerkrachten en wij) rustig werden. Tot slot schoven we door naar de derde groep, waar de jongeren schilderden. Ze moesten rond een herfstblad schilderen. Hiermee wil men hun motorische vaardigheden verbeteren. Deze opleidingsvorm ervaarden wij als een hartverwarmend en nobel initiatief dat zeker noodzakelijk is.

Wat ons deze dag vooral opviel waren de kleine klasgroepen waarin de leerlingen les volgen. Een belangrijk principe in het SBSO is immers de individuele begeleiding. Leerkrachten begeleiden veel kleinere groepen en kennen de leerlingen dus beter. Daardoor kunnen ze onderwijs op maat aanbieden. Dit is zeer belangrijk in het buitengewoon onderwijs en voor ons misschien wel een van de grootste verschillen met onze school. Voor ons was deze dag een onvergetelijke en leerrijke ervaring, waar we met volle teugen van hebben genoten.

SBSO Groenlaar heeft een uitgebreide uitleg op hun website staan.

Geschreven door

Bastian Geibel

Bernd Calders