Mendelssohn: vioolconcerto in E mineur
Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847) was een Duitse componist. Zijn rijke familie was van oorsprong Joods, maar later werden ze gedoopt tot protestantse christenen. Hij kreeg al van zeer jonge leeftijd samen met zijn oudere zus Fanny een muzikale opvoeding en begon al snel te componeren. Hij was behalve in muziek ook in poëzie geïnteresseerd en schilderde graag. Op zijn vijftiende had hij zijn eerste symfonie gecomponeerd. Zijn carrière begon al vroeg. Hij maakte verschillende concertreizen door Europa wat zich uitte in zijn muziek. Zo heeft hij Schotse en een Italiaanse symfonie geschreven. In 1837 trouwde hij met Cécile Jeanrenaud. Behalve zelf componeren, schonk hij ook veel aandacht aan muziek van andere componisten. Hij was de eerste die de muziek van Bach opnieuw uitvoerde. Tot dan was het de gewoonte om de muziek van componisten uit te voeren tijdens hun leven, maar daarna werd die muziek in het beste geval enkel nog bestudeerd. Mendelssohn was dus de eerste die, uit bewondering voor Bach, oude muziek terug opnieuw uitvoerde en onder de aandacht bracht. In 1847 stierf hij op 38-jarige leeftijd aan een hersenbloeding. Zijn vioolconcerto schreef hij tussen 1838 en 1844. Hoewel het zijn tweede was, staat het toch bekend als hét vioolconcerto van Mendelssohn. Het eerste schreef hij toen hij nog maar dertien jaar oud was. Het werk is het het eerste concerto waarin de cadenza door de componist zelf is geschreven. Een cadenza is een moment in een concerto waarin de solist de vrije hand krijgt, het orkest valt dan weg. Voor Mendelssohn was het de gewoonte dat de solist zelf zijn cadenza schreef of improviseerde. Mendelssohn was de eerste die die traditie doorbrak. Nog steeds is het concerto een van de meest uitgevoerde stukken van het vioolrepertoire. Zo speelde Ray Chen het in 2015 met het Gothenburg Symphony Orchestra onder leiding van Kent Nagano.
Bach: Chaconne uit partita nr 2
Bach (1685-1750) wordt gezien als de componist die het hoogtepunt vormt van niet alleen de Barok, maar ook van polyfonie. Polyfonie betekent meerstemmigheid, je hoort niet enkel één melodie, maar meerdere die tegelijk gespeeld worden. Over de jeugd van Bach is weinig bekend. Het eerste document waarin zijn naam voorkomt gaat over een rechtszaak. Bach beledigde een fagotist door hem een Zippelfagotist te noemen, wat vrij vertaalt neerkomt op een geitenfagotist. Die muzikant was daar niet blij mee en zou Bach aangevallen hebben op straat. Wat daar allemaal van waar is weten we niet en zullen we ook nooit kunnen achterhalen. Bach trouwde toen hij 22 was met zijn achternicht Maria Barbara Bach. Ze kregen samen zeven kinderen van wie er maar vier in leven bleven. Toen Bach op reis was overleed zijn vrouw plots. In de periode daarna componeerde hij de tweede partita voor viool solo. Er is een theorie dat in de Chaconne verwijzingen naar de dood zitten en hij zou het stuk dus voor zijn vrouw geschreven hebben. Er is geen bewijs dat deze theorie klopt. De Chaconne wordt door velen gezien als het beste werk dat er ooit geschreven is. Het is het toppunt van menselijk kunnen. Het is technisch en muzikaal een enorm moeilijk stuk. Veel muzikanten waren duidelijk jaloers op de violisten en maakten bewerkingen voor andere instrumenten. In deze uitvoering hoor je Arthur Grumiaux, een fenomenale, Belgische violist uit de twintigste eeuw.
Geschreven door
[tooltip tip=” “]Ymke Cox[/tooltip]